دوبیت عرب سوسمارخور از شاهنامه نیست

به کوشش:

برگه فیسبوک سرای دانای توس

www.facebook.com/ferdowsi.toosi

این دو بیت از شاهنامه نیست:

ز شیـر شتر خوردن و سوسـمار --- عـرب را به جایی رسیدست کار
که تـاج کیـانـی کـنـد آرزو --- تـفـو بـر تـو ای چــرخ گـردون تفو


این دو بیت در هیچ یک از شاهنامه های معتبر (جنیدی، مسکو، خالقی و ...) و هتی در بسیاری از نسخه های کم اعتبار هم نیست. از این روی نسبت دادن این بیت های ضعیف و کم مایه به فردوسی خردمند نارواست.

این هم که این بیت را آخوند ها از شاهنامه حذف کرده اند هم کژبرداشتی (برداشت اشتباه) دیگر است. شاهنامه پژوهی اکنون به دست بزرگترین شاهنامه شناسان تاریخ در هال انجام است و شوخی بردار هم نیست.

نخست آن که عرب زمان ساسانی به ما تازید و در آن زمان خبری از پادشاهی کیانی و تخت کیانی نبود که ارب آن را آرزو کند. دوم آن که ما در هیچ جای شاهنامه نمی بینیم که فردوسی از زبانی توهین آمیز و رکیک بهره بگیرد و این دو بیت بسیار رکیک است. سوم آن که ایرانیان از آغاز تاریخشان تا پایان دوره ساسانی (و هتی پس از آن تا تازش مغول البته نه به صورت همه گیر) همواره چرخ را ستایش می کردند که چرخ نماد رای (اراده) ایزدی است. شاهنامه که نشان گر اندیشه های باستانی ماست هرگز آیین بزرگداشت چرخ را زیر پا نگذاشته است. در هیچ جای دیگر شاهنامه از چرخ به بدی یاد نشده است و به وارونه چرخ همواره ستوده شده است. برآیند آن که این دو بیت در سده های پس از فردوسی به دست کاتبان شاهنامه به دسته ای از نسخه های شاهنامه برافزوده شده است.

زمان آن رسیده که دست از خوارداشت مردم دیگر برداریم و به رشد بیشتر خودمان بپردازیم یا حداقل ناسزاگویی خود را به بزرگمرد تاریخ ایران فردوسی نسبت ندهیم.